Suy hô hấp cấp là gì?

Suy hô hấp xảy ra khi phổi bị tổn thương và không cung cấp đủ nhu cầu oxy trong máu đến nuôi các mô trong cơ thể ¹ (nhất là mô não, tim, thận…v.v). Hậu quả là gây rối loạn chức năng va suy các cơ quan ². Suy hô hấp là một cấp cứu, cần được xử trí nhanh và kịp thời, giúp giảm tỉ lệ di chứng và tử vong.

Nguyên nhân suy hô hấp cấp, thường gặp:

• Hít phải hóa chất
• Ngạt khói
• Đuối nước
• Viêm phổi nặng
• Tổn thương phổi do tai nạn
• Nhiễm trùng, viêm tụy cấp

Dấu hiệu suy hô hấp cấp

Để nhận biết người bị suy hô hấp cấp, nếu có các dấu hiệu thường gặp sau đây:

• Nhịp thở tăng: đếm nhịp thở nạn nhân trong 1 phút. Người lớn nhịp thở bình thường 16-20 lần/phút, tuy nhiên trẻ em nhịp thở cao hơn người lớn. Nhịp thở nhanh ở trẻ < 2 tháng khi nhịp thở ≥ 60 lần/phút; trẻ từ 2 đến 12 tháng khi nhịp thở ≥ 50 lần/phút; trẻ từ 12 tháng đến 5 tuổi khi nhịp thở ≥ 40 lần/phút, và trẻ > 5 tuổi khi nhịp thở ≥ 30 lần/phút.
• Thở gắng sức: thờ phập phồng cánh mũi, thở co kéo cơ liên sườn, cơ thượng đòn
• Thở rút lõm ngực
• Tím môi và đầu chi
• Tụt huyết áp và rối loạn tri giác (suy hô hấp nặng)
• Lưu ý: bệnh nhân có bệnh lý tổn thương hệ thần kinh gây liệt cơ hô hấp thì nhịp thở chậm, thở yếu, phản xạ ho yếu.

2 phút sơ cứu suy hô hấp cấp đơn giản, hiệu quả

Khi gặp người bị suy hô hấp cấp do ngạt khí, bạn cần bình tĩnh, hành động nhanh và đúng phương pháp để hỗ trợ nạn nhân kịp lúc.

Thực hiện các bước sau ³:

• Lay gọi nạn nhân, véo da vùng ngực để kiểm tra nhanh tri giác nạn nhân.
• Áp tai vào mũi nạn nhân, đồng thời theo dõi cử động của lồng ngực nạn nhân
• Bắt mạch nạn nhân: mạch cổ, mạch cánh tay hoặc mạch bẹn

Xác định nếu nạn nhân có ngưng tim-ngưng thở:

• Xoa bóp ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt (hô hấp nhân tạo) với tỷ lệ 30 lần ấn tim và 2 lần hà hơi thổi ngạt
• Thực hiện luân phiên xoa bóp tim ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt
• Cứ mỗi 5 chu kỳ, kiểm tra lại tri giác, mạch đập, và nhịp thở nạn nhân
• Lặp lại cho đến khi nạn nhân tỉnh hoặc đội cứu thương đến.

Trong quá trình thực hiện sơ cứu cho bệnh nhân, bạn cũng cần lưu ý những điều sau:

✔ NÊN

• Nếu nạn nhân ngưng tim ngưng thở thì nhanh chóng (không trì hoãn) tiến hành hồi sức tim phổi cho nạn nhân trong lúc chờ xe cấp cứu đến.

🗶 KHÔNG NÊN

• Không nên xốc vác nạn nhân.
• Không thoa dầu gió, vì điều này có thể trì hoãn việc hồi sức tim phổi tại hiện trường

Để nắm rõ cách sơ cứu người bị suy hô hấp hiệu quả nhất, mời bạn theo dõi chi tiết cách xử trí qua video clip hướng dẫn 2 phút sơ cứu by Generali!

Tài liệu tham khảo

1. Acute respiratory distress syndrome, Mayo Clinic. Nguồn: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ards/symptoms-causes/syc-20355576

2. Cannon J, Pamplin J, Zonies D, Mason P, Sine C, Cancio L, et al. Acute Respiratory Failure. Mil Med. 2018;183(suppl_2):123-129.

3. The ABCDE Approach, Resuscitation Council UK. Nguồn: https://www.resus.org.uk/library/abcde-approach

(*) Bài viết đã được tư vấn bởi Bác sĩ chuyên khoa 1, Nguyễn Tất Thành, nguyên bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 2, hiện công tác viện nghiên cứu y khoa Woolcock và đại học Sydney, Úc.