Theo Trưởng khoa Tâm lý Bệnh viện Nhi Đồng 1 Tp.Hồ Chí Minh, cứ 10 trẻ đến khám thì có 2 – 3 bé có biểu hiện chậm nói. Những trẻ này thường nằm trong độ tuổi từ 2 đến 3 và có tới 95% trẻ không biểu hiện bất cứ lý do nào về thể chất hoặc tinh thần của chậm nói.

Do các mốc quan trọng của kỹ năng nói ở trẻ có thể được quan sát từ khi con được 4-5 tháng tuổi, nên cha mẹ cần thực hiện các bước quan trọng để giúp con hình thành kỹ năng ngôn ngữ từ sớm, cũng như tìm kiếm sự hỗ trợ của chuyên gia nếu bạn thấy con có dấu hiệu chậm nói

Chậm nói là gì?

Theo hội Thần Kinh Học Việt Nam, chậm nói hoặc chậm phát triển ngôn ngữ là khi trẻ không phát triển kỹ năng nói chuyện và giao tiếp với tốc độ mong đợi, theo các mốc phát triển tiêu chuẩn của trẻ.

Rối loạn chậm nói thường xuất hiện ở trẻ nhỏ từ 3-4 tuổi do các vấn đề về thể chất hoặc tâm lý. Nếu ko phát hiện sớm chậm nói kịp thời sẽ dẫn tới một số kĩ năng khác cũng bị hạn chế theo ảnh hưởng cả tới sự phát triển của chỉ số IQ, chỉ số cảm xúc.

Nguyên nhân gây chậm nói là gì?

Theo Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Dịch, trẻ bị chậm nói là do:

1. Mắc các bệnh suy giảm chức năng răng miệng như gặp các vấn đề về lưỡi hoặc vòm họng.
2. Trẻ bị dính thắng lưỡi, dẫn đến hạn chế cử động của lưỡi.
3. Gặp các vấn đề về vận động miệng. Những vấn đề này xảy ra khi vùng não chịu trách nhiệm cho kỹ năng nói gặp tổn thương. Hệ quả là trẻ gặp khó khăn trong việc phối hợp môi, lưỡi và hàm để tạo ra lời nói.
4. Mất thính giác hoặc thiếu giao tiếp. Nếu bạn càng ít nói chuyện với con thì trẻ càng khó phát triển khả năng nói. Khi trẻ không thể nghe rõ thì rất có thể sẽ gặp khó khăn khi nói hoặc hình thành từ ngữ. Nếu con không phản ứng khi được gọi tên, bạn nên đưa con đi khám bác sĩ nhi khoa.
5. Trẻ bị mắc rối loạn phổ tự kỷ.
6. Trẻ mắc các vấn đề về thần kinh như bại não hoặc chấn thương não.

Những dấu hiệu chậm nói ở trẻ

Trẻ có thể mắc chứng chậm nói nếu con không thể thực hiện các điều sau:

1. Nói những từ đơn giản (như “mama” hoặc “dada”) một cách rõ ràng hoặc không vào thời điểm từ 12 đến 15 tháng tuổi.
2. Hiểu những từ đơn giản (như “không” hay “dừng lại”) vào thời điểm trẻ được 18 tháng tuổi.
3. Nói những câu ngắn khi trẻ được 3 tuổi.

4 biện pháp giúp con phát triển tốt kỹ năng ngôn ngữ

Các chuyên gia khuyến nghị 4 biện pháp giúp trẻ phát triển tốt kỹ năng ngôn ngữ, ngay cả khi con mắc chứng chậm nói:

1. Thực hiện nhiều cử chỉ đi kèm với lời nói. Ví dụ, bạn có thể chỉ vào đồ chơi hoặc thức ăn của con và hỏi “Con có muốn mẹ lấy thứ này cho con không?”
2. Bắt đầu đọc sách cho con ngay từ khi trẻ còn sơ sinh. Bạn có thể tìm kiếm các loại sách bìa mềm hoặc sách tranh phù hợp với độ tuổi của con để khuyến khích trẻ theo dõi trong khi bạn đọc tên từng hình ảnh.
3. Nói với con về những điều bạn đang làm. Điều này sẽ giúp trẻ hiểu về ngôn từ và hành động.
4. Tạo ra một môi trường để con phát triển kỹ năng nói. Bạn có thể khuyến khích con tham gia vào các cuộc trò chuyện và để con tự trả lời khi được hỏi.

Những bước cần thực hiện khi con có biểu hiện chậm nói

Nếu bạn nghi ngờ con mắc chứng chậm nói, hãy liên hệ với bác sĩ nhi khoa để tiến hành kiểm tra sức khỏe của con, xem xét những nguyên nhân gây ra sự chậm phát triển và lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất. Từ đó có thể đề xuất cách dạy trẻ chậm nói phù hợp từ phía bạn, để con bạn có thể vượt qua vấn đề chậm nói.